سيروسلوك و تزكيه نفس

Mohamad

بسم الله الرحمن الرحيم و صل الله محمد و آل الطاهرين

در تدوين و تبيين عوالم ششگانه، سه روز است كه از نظر تعاليم اسلام بسيار مهم تلقى شده است. و بزرگ ترين تحوّل

عوالم ششگانه در آن سه روز به وقوع مى پيوندد. كه عبارتند از: روز ولادت، روز مرگ و روز قيامت.

در اين سه روز، انسان از عالمى به عالم ديگر انتقال مى يابد و تمام شرايط زندگى و قوانين حيات اش دگرگون مى شود. روز ولادت، رحم مادر را ترك مى كند، و حيات جنينى او پايان مى يابد و به دنيا قدم مى گذارد. در آن روز همه صفات خوب و بدى كه از پدران و مادران ـ دور و نزديك ـ خود ارث برده و هم چنين تمام صفاتى كه در حيات جنينى از مادر نصيب اش شده با خود به دنيا مى آورد و در اوضاع و احوال اش تثبيت مى گردد. و روز مرگ، زندگى دنيا را ترك مى كند. و به عالم برزخ وارد مى شود. و تمام اعمال خوب و بدى كه در حيات دنيا انجام داده با خود مى برد و سود و زيان شان را مشاهده مى كند. و در روز سوّم به فرمان الهى دوباره زنده مى شود، جسم و جان اش به هم مى پيوندند، عالم برزخ يا خانه قبر را ترك مى كند و در عالم وحشت زا و هراس انگيز قيامت وارد مى شود و در شرايط بسيار سخت و طاقت فرسا در انتظار رسيدگى به حساب و روشن شدن پاداش يا كيفر اعمال خود به سر مى برد.

ياسر خادم مى گويد: از حضرت رضا (عليه السلام) شنيدم كه مى فرمود:

وحشت بارترين مواقع براى اين مردم، سه روز است: روزى كه از شكم مادر خارج مى شوند و دنيا را مى بينند. روزى كه مى ميرند و عالم بعد از مرگ و اهل آن را مشاهده مى كنند. و روزى كه دوباره زنده مى شوند و به صحنه قيامت قدم مى گذارند و احكامى را مشاهده مى كنند كه در دنيا نديده اند. و خداوند سلامت حضرت يحيى را در اين سه روز اخبار نموده و حضرت مسيح در اين سه مرحله براى خويشتن سلامت خواسته است.

خداوند در قرآن، سه روز مشكل و سرنوشت ساز انسان را تعبير به; « وَسَلامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَـيّاً نشان مى دهد، كه در تاريخ زندگى انسان و انتقال او از عالمى به عالم ديگر سه روز سخت وجود دارد، روز گام نهادن به اين دنيا يَوْمَ وُلِدَ و روز مرگ و انتقال به جهان برزخ « يَوْمَ يَمُوتُ و روز برانگيخته شدن در جهان ديگر وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَـيّاً و از آن جا كه اين سه روز انتقالى طبيعتاً همرا با بحران هايى [ جسمى ـ روحى ] روبه رو است، خداوند سلامت و عافيت خود را شامل حال بندگان خاص اش قرار مى دهد و آنها را در اين سه مرحله طوفانى در كنف حمايت خويش مى گيرد.

هر چند اين تعبير تنها در دو مورد در قرآن مجيد آمده است: در مورد يحيى و عيسى (عليهما السلام) ، اما در مورد يحيى تعبير قرآن، امتياز خاصى دارد. چرا كه گوينده اين سخن خداست در حالى كه در مورد مسيح (عليه السلام) گوينده، خود او است.
با فرا رسيدن مرگ عمر دنيا يا حيات انسان در اين جهان تمام مى شود. و اين حيات موقت در اين جهان پايان پذير تبديل به حيات جاويدان مى گردد. و با توجه به اين كه عوالم ششگانه انسان به طور ممتد و يكى پس از ديگرى است و پس از پايان هر عالمى، عالم ديگرى مى آيد كه تكميل كننده عالم قبل خود مى باشد و به او تكامل مى بخشد. تا اين ادوار حيات بشر كه به همان سه روز سرنوشت ساز تعبير خداوند در قرآن اش است مبدّل گردد.

رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

زياد در ياد نابود كننده لذت ها باشيد. عرض شد يا رسول اللّه آن چيست؟ در پاسخ فرمود: مرگ است. آن كسى كه به حقيقت از مرگ ياد مى كند، اگر در سعه و گشايش زندگى باشد; غرورش برطرف مى شود و دنيا بر وى تنگ مى گردد. و اگر در مضيقه و سختى باشد با ياد مرگ، از فشار فكرى ـ روحى رهايى مى يابد و دنيا به نظرش وسيع و گسترده مى نمايد.

مرگ اوّلين منزل از منازل آخرت و آخرين منزل از منازل دنياست. خير و خوش بختى از آن كسى است كه هنگام فرود آمدن در اولين منزل، مورد تكريم و احترام باشد و موقع بيرون رفتن از آخرين منزل به شايستگى و خوبى بدرقه شود.

به هر حال حكمت و مصلحت الهى اقتضا مى كند، كه انسان ها طورى آفريده شوند كه مرگ قطعى و حتمى در نظرشان همانند شك و ترديد جلوه كند، تا در امرار معاش و عمران آبادى دنيا دل سرد نباشد، و دچار يأس و نااميدى نشوند و انديشه مرگ انسان را از شور و عشق زندگى باز ندارد. ولى با وجود اين حالات نبايد فاصله بين خود و مرگ را بسيار طولانى

پنداشت و چشم واقع بين را با آرزوهاى دراز و غير قابل تحقق نابينا ساخت. و يا فاصله را طورى كوتا كند كه هماننده بيمار لاعلاجى كه طبيب از درمان اش اظهار عجز نموده و او از زندگى نااميد شده و در كنج خانه به انتظار خموشى عمر بنشيند و حيات را بر خود تار كه تاريك ببيند. و امام على (عليه السلام) مى فرمايد:

مَن رَأى الْمَوْتَ بِعَيْنِ يَقينِهِ رَاهُ قَريباً وَ مَن رَأى الْمَوتَ بِعَيْنِ اَمَلِهِ رَاهُ بَعيداً

كسى كه مرگ را با چشم يقين نگاه كند آن را نزديك مى بيند. و كسى كه با چشم آرزو مى نگرد آن را دور مى پندارد.

و يا:

وَمَنْ اَكْثَرَ مِنْ ذِكْرِ الْمَوْتِ رَضِىَ مِنَ الدّنيا بِالْيَسيرِ;

كسى كه زياد در ياد مرگ باشد از حرص و فزون طلبى رهايى مى يابد و با مقدار كمى از آنچه در زندگى دنيا دارد، راضى مى شود.
(انسان از ازل تا قيامت)

موفق باشيد
_________________
پيرى و جوانى چو شب و روز بر آمد *ما شب شد و روز آمد و بيدار نگشتيم
www.tazkiye.com

www.arvah.bix.ir

http://loghman.info/forum